13 grudnia 2021 r. przypada 40 rocznica wprowadzenia stanu wojennego w Polsce. Tego dnia obchodzimy Dzień Pamięci Ofiar Stanu Wojennego.
Stan wojenny został wprowadzony 13 grudnia 1981 roku i trwał do 22 lipca 1983 r. Był to stan nadzwyczajny, wprowadzony niezgodnie z ówczesną konstytucją przez Wojskową Radę Ocalenia Narodowego na czele z gen. Wojciechem Jaruzelskim. Doprowadził do internowania ponad 10 tys. działaczy opozycji antykomunistycznej. Tysiące kolejnych było inwigilowanych i zastraszanych. Blisko 100 osób straciło życie. Ofiarami brutalnych represji było m.in. dziewięciu górników z kopalni „Wujek”, którzy zginęli podczas pacyfikacji strajku 16 grudnia 1981 r.
Z okazji tej ważnej rocznicy w całej Polsce odbywać się będą uroczystości przypominające o ówczesnych wydarzeniach, upamiętniające „cichych bohaterów” tamtych dni.
Warszawa
Centralne obchody 40. rocznicy wprowadzenia stanu wojennego będą miały miejsce w Warszawie na terenie Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL przy ul. Rakowieckiej 37 – miejsca uwięzienia i kaźni po roku 1945 tysięcy żołnierzy AK oraz działaczy opozycji antykomunistycznej.
Niedziela 12 grudnia to wieczorny program obchodów zatytułowany „Noc Generała na Rakowieckiej 37”. Uczestniczyć w nich będą jak co roku zaproszeni byli represjonowani i działacze opozycji antykomunistycznej z różnych środowisk. Dla nich wystąpią: Dominika Świątek, Paweł Piekarczyk i Leszek Czajkowski. Obejrzą także film „Drzwi do wolności” Majki Dłużewskiej, po którym będzie dyskusja z obrońcami w procesach politycznych w PRL-u. O północy weźmą udział w mszy świętej odprawianej przez ks. Tomasza Trzaskę, naszego kapelana – podkreśla dyr. Muzeum – Jacek Pawłowicz.
W poniedziałek 13 grudnia odbędą się w Muzeum oficjalne obchody 40. rocznicy wprowadzenia stanu wojennego. Mszy św. o godz. 11.00 przewodniczyć będzie metropolita krakowski abp Marek Jędraszewski. W uroczystości wezmą udział przedstawiciele władz państwowych.
Gdańsk
Rozłożone na kilka dni obchody odbędą się także w Gdańsku. Ich organizatorami są dawni działacze opozycji niepodległościowej z Federacji Młodzieży Walczącej, Stowarzyszenie Godność, IPN Gdańsk, NSZZ Solidarność Region Gdańsk.
W poniedziałek 13 grudnia o godz. 12.00 zaplanowana została dyskusja online „Czy stanu wojennego można było uniknąć”. Transmisja na profilu facebookowym IPN Gdańsk.
Tego samego dnia o godz. 17.30 złożenie wieńców i zapalenie zniczy nastąpi pod Pomnikiem Poległych Stoczniowców. Uczestnicy uroczystości będą się tam także modlić za ofiary stanu wojennego. Planowane jest ponadto odczytanie specjalnego oświadczenia w 40. rocznicę wprowadzenia stanu wojennego (Stowarzyszenie Godność).
Następnie o godz. 18.00 w bazylice św. Brygidy w Gdańsku zostanie odprawiona Msza święta w intencji zamordowanych i internowanych bohaterów tragicznych wydarzeń. Wspominany będzie na niej zwłaszcza 20-letni śp. Antoni „Tolek” Browarczyk, śmiertelnie postrzelony kulą z broni maszynowej 17 grudnia 1981 podczas protestów przeciwko wprowadzeniu stanu wojennego i w rocznicę masakry Grudnia 1970 – jedna z pierwszych i najmłodszych ofiar stanu wojennego.
Po Mszy o godz. 19.30 koncert zespołu „Pro Bono” oraz Antoniego Filipkowskiego. Ponadto od 13 do 20 grudnia w gdańskim Parku Świętopełka dostępna dla zwiedzających będzie wystawa IPN „Stan wojenny 1981-1983”.
Natomiast 16 grudnia o godz. 17.30 w bazylice św. Brygidy w Gdańsku metropolita gdański abp Tadeusz Wojda przewodniczyć będzie Mszy świętej w intencji 44 robotników Wybrzeża zamordowanych w grudniu 1970 r.
Wrocław
We Wrocławiu już po raz kolejny udało się zebrać w jednym Komitecie Organizacyjnym zarówno przedstawicieli władz państwowych, jak i samorządowych, oraz licznych instytucji. Komitet utworzyli przewodniczący Regionu Dolny Śląsk NSZZ „Solidarność”, arcybiskup metropolita wrocławski, wojewoda dolnośląski, marszałek województwa dolnośląskiego, prezydent Wrocławia, starosta powiatu wrocławskiego, rektorzy Uniwersytetu Wrocławskiego i Politechniki Wrocławskiej, dyrektor oddziału IPN we Wrocławiu oraz dyrektor Centrum Historii Zajezdnia.
13 grudnia o godz. 9.00 przy Politechnice Wrocławskiej złożone zostaną kwiaty pod tablicą Tadeusza Huskowskiego, pod pomnikiem poświęconym „Wszystkim Współtwórcom i Bohaterom Solidarności” oraz pod tablicą Tadeusza Kosteckiego. W południe przy ul. Świdnickiej otwarta zostanie wystawa „Chodźcie z nami. Wrocławskie protesty uliczne 1981-1989” przygotowana przez wrocławski oddział IPN.
Wieczorem w katedrze pw. św. Jana Chrzciciela odprawiona zostanie Msza święta w intencji ofiar stanu wojennego pod przewodnictwem metropolity wrocławskiego abp. Józefa Kupnego.
Górny Śląsk
W programie katowickich obchodów wprowadzenia stanu wojennego i masakry górników z kopalni „Wujek” znajdzie się m.in. 13 grudnia – uroczysta Msza św. w kościele pw. św. Jadwigi Śląskiej w Zabrzu-Zaborzu (godz. 12.00) i złożenie kwiatów pod krzyżem upamiętniającym internowanych w stanie wojennym (godz. 13.00); upamiętnienie 40. rocznicy podziemnego strajku w kopalni Piast w Bieruniu (14-15 grudnia), w tym rekonstrukcja wydarzeń z grudnia 1981 r. i bieg uliczny z udziałem znanych sportowców ze Śląska, a także odsłonięcie Piastowskiego Krzyża Wolności na ołtarzu św. Barbary na cechowni kopalni i o godz. 10.00 Msza św. w intencji uczestników strajku w 1981 r. w kopalni Piast i ich rodzin (kościół św. Barbary w Bieruniu, ul. Kościelna 3).
Na 15 grudnia zaplanowano obchody 40. rocznicy pacyfikacji kopalni Manifest Lipcowy w Jastrzębiu-Zdroju. Będzie to m.in. o godz. 9.00 złożenie kwiatów pod tablicą upamiętniającą wydarzenia z grudnia 1981 roku, cechownia KWK Zofiówka, ul. Rybnicka 6.
16 grudnia przypadnie 40. rocznica pacyfikacji kopalni „Wujek” w Katowicach. Protest w tej kopalni rozpoczął się na wieść o zatrzymaniu szefa zakładowej Solidarności Jana Ludwiczaka. Tego dnia czołgi sforsowały kopalniany mur, a uzbrojone oddziały ZOMO wkroczyły na teren zakładu. Do akcji został włączony pluton specjalny ZOMO. Padły strzały, zginęło sześciu górników, jeden umarł w szpitalu, dwóch kolejnych w styczniu 1982 r.
W programie obchodów znajdzie się m.in. Msza św. w kościele pw. Podwyższenia Krzyża Świętego, ul. Piękna 8 (godz. 16.00), a od 14.45 przemarsz i uroczystości pod Krzyżem-Pomnikiem Górników Poległych 16 grudnia, w tym Apel Poległych.
Ważnym elementem rocznicowych obchodów ma być otwarcie 16 grudnia po ponadrocznej rozbudowie muzeum przy kopalni Wujek, czyli Śląskiego Centrum Wolności i Solidarności.
Obchody 40. rocznicy wprowadzenia stanu wojennego w województwie śląskim otworzy w niedzielę 12 grudnia koncert włoskiego śpiewaka Andrei Bocellego z Narodową Orkiestrą Symfoniczną Polskiego Radia w Katowicach.
Szczecin
Szczecińskie obchody organizuje tamtejszy oddział IPN przy współpracy z Zachodniopomorskim Urzędem Wojewódzkim oraz 12. Szczecińską Dywizją Zmechanizowaną.
Złożą się nań m.in. zdjęcia i filmy z okresu stanu wojennego, odbędzie się również pokaz świetlno-muzyczny „W Hołdzie Ofiarom Stanu Wojennego”. Uroczystość rozpocznie się 13 grudnia o godz. 17.00 na pl. Solidarności.
Ponadto 13 grudnia o 18.50 w TVP3 Szczecin wyemitowany zostanie film „Zabić Nadzieję”. Jego głównym motywem są rozmowy z osobami, dla których stan wojenny oznaczał diametralną zmianę w życiu. Szereg represji stosowanych przez komunistyczny rząd skutkował wydarzeniami, które mogły rzutować na całe przyszłe życie.
Poznań
Na poznańskie obchody złożą się m.in. 13 grudnia – w godz. 9.00-13.00 „Spotkanie Pokoleń” – dyskusja o potrzebie wolności i demokracji z udziałem uczniów Liceum: nr V, VI, VIII i Marii Magdaleny w Poznaniu, Internowanych oraz zaproszonych gości (Muzeum Broni Pancernej w Poznaniu); złożenie kwiatów pod pomnikiem bł. ks. Jerzego Popiełuszki i innymi miejscami pamięci o tamtym czasie.
W ramach głównych uroczystości o godz. 17.00 odprawiona zostanie Msza św. w intencji zamordowanych lub represjonowanych w stanie wojennym. Jej miejscem będzie kościół oo. Dominikanów, ul. Kościuszki 97/99. Po Mszy Św. wspólne złożenie kwiatów w krużgankach klasztoru pod tablicą ofiar stanu wojennego.
O godz. godz. 18.30 zaplanowano dalszy ciąg uroczystości pod Pomnikiem Poznańskiego Czerwca 1956 r., m.in. wystąpienie Jarosława Lange, przewodniczącego Zarządu Regionu Wielkopolska NSZZ „Solidarność” oraz wystąpienie przedstawiciela osób internowanych w stanie wojennym.
Kraków
Główne uroczystości w Krakowie odbędą się 13 grudnia w katedrze wawelskiej (Msza św. o godz. 16.30) i pod Krzyżem Katyńskim (złożenie kwiatów o godz. 18.30). Ich organizatorami są m.in. IPN w Krakowie, małopolska „Solidarność” i Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego.
Na Plantach w pobliżu ul. Reformackiej dostępna jest wystawa „Stan wojenny 1981-1983”. Oddział IPN w Krakowie przygotował także 5 tys. plakatów rocznicowych, które wraz z małopolską „Solidarnością” kolportuje w całym województwie. Ponadto w dniach 12 i 13 grudnia 2021 r. na Tauron Arenie w Krakowie rozbłyśnie rocznicowe hasło: „Komuniści przeciw Polsce. 13 grudnia 1981. 40 rocznica wprowadzenia stanu wojennego”.
Także 13 grudnia na Małym Rynku od godz. 10.00 będzie można obejrzeć rekonstrukcję historyczną wydarzeń z grudnia 1981, wystawę „Stan wojenny w SB-ckim albumie”, działał też będzie punkt edukacyjny Oddziału IPN w Krakowie. Odbędzie się ponadto gra miejska „Orła WRON-a nie pokona”, przygotowana przez Oddział IPN, przeznaczona uczniów szkół podstawowych (klasy 7-8) i ponadpodstawowych.
Białystok
W Białymstoku w ramach obchodów rocznicowych przewidziano m.in. 13 grudnia złożenie kwiatów pod pomnikiem bł. ks. Jerzego Popiełuszki i pod tablicą poświęconą „idei Solidarności” oraz prezentację wystawy IPN „Stan wojenny 1981 – 1983”.
Zapalmy Światło Wolności
Redakcja portalu Polska360.org zachęca Państwa gorąco do włączenia się do zainicjowanej przez Instytut Pamięci Narodowej akcji społecznej „Ofiarom stanu wojennego. Zapal Światło wolności”. Nawiązuje ona do historycznych gestów św. Jana Pawła II oraz Ronalda Reagana, prezydenta Stanów Zjednoczonych, którzy 13 grudnia 1981 roku w ten właśnie sposób w Pałacu Apostolskim oraz w Białym Domu wyrazili swój sprzeciw wobec polityki władz komunistycznych w Polsce.
Zapalenie w oknach 13 grudnia o godz. 19.30 symbolicznych świec ma upamiętniać wszystkich tych, którzy w czasie stanu wojennego stracili życie, utracili pracę lub musieli opuścić Ojczyznę w wyniku przeciwstawiania się brutalnym działaniom władz komunistycznych. Zapalcie prosimy to symboliczne światło także u Państwa w domach, poza Polską.
Można je także zapalić wirtualnie na stronie Instytutu Pamięci Narodowej :
https://swiatlowolnosci.ipn.gov.pl/
Pamiętajcie
Zachęcamy także do poznawania historii działaczy „Solidarności” i opozycji antykomunistycznej w Polsce, którzy mieszkają w Państwa środowiskach polonijnych. Wsłuchajcie się Państwo w ich historię, udokumentujcie Ich losy. Podzielcie się z naszą redakcją Waszymi formami upamiętnienia wydarzeń stanu wojennego, pomocy kierowanej przez środowiska Polaków na świecie dla opozycji komunistycznej w Polsce, jakie organizujecie w Państwa krajach.
Polska360.org zachęca także do śledzenia wydarzeń rocznicowych na naszym profilu Facebook, a także do oglądania webinarów naszej redakcji poświęconych tej ważnej rocznicy :
12.12.2021 r. godz. 19.00 – Spotkania z Panem Andrzejem Kołodziejem w przeddzień 40 rocznicy wprowadzenia stanu wojennego
14.12.2021 r. godz. 19.00 – Wprowadzenie stanu wojennego w pamięci polskich kolejarzy
a także wysłuchania archiwalnego webinaru – Emigracja solidarnościowa do Kanady z perspektywy 40 lat, przywołującego wydarzenia tamtych trudnych lat :
Pamiętajmy ! Razem !
Redakcja portalu Polska360.org
źródło : Polska360.org, eKai.pl, Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL