Jeszcze tak niedawno rozpoczynały się upragnione wakacje, a już koniec sierpnia i zakończenie letniego wypoczynku. Jak widzimy z wielu relacji naszych Rodaków na świecie był to czas wypełniony odpoczynkiem, nawiązywaniem nowych znajomości i poznawaniem świata. Cieszy nas, że wielu Polaków ze świata w te wakacje mogło odwiedzić Polskę, w tym polskie dzieci z Ukrainy. Nasza Fundacja Polska360 miała m.in. okazję gościć dzieci polskie z Żytomierszczyzny.
Warto w tym miejscu podziękować organizacji, która w szczególny sposób od dziesiątków lat nie tylko umożliwia dzieciom i młodzieży ciekawy wypoczynek, ale także pielęgnuje w nich polskość i przekazuje i umacnia wiedzę o Ojczyźnie przodków oraz znajomość jęz. polskiego. A wszystko to w wyjątkowej atmosferze. Mam tu na myśli Związek Harcerstwa Polskiego poza Granicami Kraju.
W 1910 r. Andrzej Małkowski w oparciu o ideę skautingu Roberta Baden-Powella tworzy pierwsze drużyny harcerskie na terenie, będącej jeszcze pod zaborami, Polski – we Lwowie i Warszawie. Zaszczepia także ideę harcerstwa wśród polskich środowisk emigracyjnych – w Stanach Zjednoczonych (1914). W kolejnych dwóch latach powstają podobne drużyny polskie w Austrii i Rosji. 1918 rok to moment oficjalnego utworzenia w Polsce Związku Harcerstwa Polskiego. Harcerze są wśród ochotników walk o polską niepodległość w latach 1918-1921, w tym w wojnie polsko-bolszewickiej. Od roku 1920 do wybuchu II wojny światowej obserwujemy dynamiczny rozwój polskiego harcerstwa. Nie ustają wtedy w swych działaniach także drużyny polskie na emigracji. O sile ruchu świadczy fakt przyjęcia ZHP w 1920 r. do Międzynarodowej Konferencji Skautów (obecnie WOSM – World Organization of the Scout Movement).
W czasie II wojny światowej polscy harcerze w Kraju bardzo aktywnie włączyli się poprzez „Szare Szeregi” w działalność podziemną. Wielu z nich stało się późniejszymi legendami i wzorami dla młodszych roczników – służby na rzecz Ojczyzny. Ci, którzy znaleźli się poza granicami Polski jak Przewodniczący ZHP dr Michał Grażyński tworzą Naczelny Komitet Wykonawczy ZHP w Paryżu, który po klęsce Francji przeniósł swą działalność do Szkocji, a ostatecznie do Londynu. W 1942 r. tworzy się ZHP na Wschodzie wśród żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie i uchodźców cywilnych ewakuowanych z ZSRR wraz z Armią Andersa.
Po zakończeniu II wojny światowej na skutek tragicznych postanowień konferencji w Jałcie i Poczdamie wiele dziesiątków tysięcy Polaków – byłych żołnierzy, więźniów niemieckich obozów pracy przymusowej, koncentracyjnych czy jenieckich postanawia pozostać na emigracji. Wszędzie, gdzie znaleźli się Polacy na świecie, tam tworzone były drużyny harcerskie. Naczelne władze ZHP na Emigracji pozostają w Londynie. Decyzją I Zjazdu polskich harcerzy poza granicami Kraju w lutym 1946 r. we Francji ma być kontynuowana działalność emigracyjna. Jak szeroko była ona prowadzona niech świadczy fakt istnienia w 1951 r. siedmiu Okręgów ZHP – w Argentynie, Australii, Belgii, Kanadzie, Francji, Stanach Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii, a także sześciu Ośrodków – w Austrii, Danii, Hiszpanii, Holandii, Szwecji i w Niemczech Zachodnich. Ta działalność jest aktywnie kontynuowana do dziś.
W wyjątkową 25 rocznicę zwycięstwa wojsk polskich na Monte Cassino, w tym historycznym miejscu w 1969 r. odbył się I powojenny zlot ZHP. W 1976 r. podobny zlot skupiający polskich harcerzy z całego świata odbył się na Kaszubach w Kanadzie.
Na skutek stanu wojennego wprowadzonego w Polsce 13.12.1981 r. w kolejnych latach wiele tysięcy zaangażowanych opozycyjnie Polaków emigruje do krajów zachodniej Europy, Kanady, Stanów Zjednoczonych czy Australii. Na fali tej licznej emigracji w środowiskach polonijnych powstaje szereg nowych drużyn ZHP. Kontynuowana jest przy tym nadal idea światowych zlotów polskich harcerzy z całego świata : trzeci ma miejsce w 1982 r. w Comblain-la-Tour w Belgii, a kolejny w 1988 r. w Rising Sun, Maryland w Stanach Zjednoczonych. Tutaj, podobnie jak to miało miejsce trzy lata wcześniej w Wielkiej Brytanii, do polskich harcerzy z emigracji dołączają koledzy z niezależnego od komunistów harcerstwa w Kraju.
Po raz pierwszy drużyna reprezentująca wszystkie polskie środowiska harcerskie z Polski i emigracji reprezentuje nasz kraj na 17 Światowym Jamboree Skautowym w Sorak w Południowej Korei w sierpniu 1991 r. W 1994 r. na Światowym Zlocie ZHP w Clumber Park po raz pierwszy uczestniczą nowopowstałe polskie drużyny harcerskie z Ukrainy, Litwy i Białorusi – krajów, które uzyskały niepodległość po niedawnym upadku ZSRR.
2000 r. to VI Światowy Zjazd ZHP w Acton w Kanadzie, a rok 2004 w 60 rocznicę Powstania Warszawskiego to wyjątkowy Zjazd Światowy w Okuniewie pod Warszawą, w którym brały udział polskie drużyny harcerskie z Kraju i świata. W 2006 r. harcerze ze świata powrócili na Zjazd do Maryland, USA – tym razem w Broad Creek.
2010 to rok wyjątkowy – stulecie polskiego harcerstwa i wyjątkowy, jubileuszowy Zlot w Zegrzu pod Warszawą. Patrząc na skalę działania drużyn w Polsce i na świecie twórca Andrzej Małkowski na pewno byłby dumny z tak wielkiego zrozumienia dla upowszechnianych przez niego na ziemiach polskich ideach i chęci działania Polaków w ramach ruchu skautowego.
2017 to ponowne, światowe spotkanie harcerzy w Kanadzie. Wstąpienie Polski w 2004 r. do Unii Europejskiej i związana z nim znaczna emigracja ekonomiczna Polaków do Europy Zachodniej, w szczególności Wielkiej Brytanii i Irlandii sprawia, że w 2017 r. powstaje nowy Okręg ZHP poza granicami Kraju właśnie w Irlandii. Harcerstwo otwiera się na zmieniające się wraz z upływem czasu potrzeby polskiej emigracji, trwając nadal na silnych podstawach tradycji i wartości polskiego ruchu.
Patrząc na profil Facebook tej światowej, polskiej organizacji : https://www.facebook.com/ZHP.Swiat/ czy jej stronę internetową: https://www.zhp.org/ zobaczą Państwo, jak wiele działań podejmują, jak wiele drużyn zuchowych, harcerskich i starszoharcerskich działa nadal wszędzie tam, gdzie mieszkają Polacy. Tworzą jedną wielką rodzinę, a uśmiech na ich twarzach świadczy, że dokonali dobrego wyboru.
Wakacje kojarzą nam się z wypoczynkiem, ogniskiem, śpiewem, nowymi przyjaźniami i radością z bycia razem. To wszystko znajdziemy na relacjach fotograficznych także ze spotkań i obozów harcerskich poza Krajem w obecnie mijające wakacje. Redakcja portalu Polska360.org pozdrawia serdecznie wszystkich instruktorów, harcerzy i zuchów mieszkających poza Polską. Z radością będziemy relacjonować Wasze kolejne osiągnięcia.
Autor: Aneta Hoffmann
