WIĘCEJ

    Krzysztof Penderecki – koncert w pierwszą rocznicę śmierci

    Warto przeczytać

    Mija rok od śmierci Krzysztofa Pendereckiego – najwybitniejszego polskiego kompozytora współczesnego, dyrygenta, świetnego pedagoga i ambasadora polskiej kultury. Z tej okazji zachęcamy do odwiedzenia PendereckisGarden.pl, „wirtualnego ogrodu” kompozytora, przygotowanego przez Instytut Adama Mickiewicza.

    Penderecki, nazwany przez The Guardian w 2012 roku„najprawdopodobniej najwybitniejszym żyjącym polskim kompozytorem”, rodzi się w 1933 roku w rodzinie o korzeniach niemiecko-ormiańskich. Od najmłodszych lat wielki wpływ wywarła na Pendereckiego styczność z jej artystycznymi tradycjami – muzykę uprawiali m.in. ojciec i dziadek kompozytora, kuzynem jego był zaś inny wybitny artysta, reżyser Tadeusz Kantor.

    W wieku sześciu lat rozpoczyna naukę fortepianu, przerwaną wybuchem wojny i, jak sam powiedział w wywiadzie z Niną Terentiew, „niepedagogicznym podejściem nauczycielki”. Po wojnie, jako nastolatek chwyta za skrzypce i u boku Stanisława Dalli, z którym popełnia pierwsze próby kompozytorskie, po części z musu – zwyczajnie nie miał dostępu do nut z etiudami skrzypcowymi. W latach 50. XX w. studiuje kompozycję na Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie pod egidą Artura Malawskiego.

    Po zakończeniu studiów rozpoczyna karierę zawodową – trzy pierwsze nagrody w konkursie Związku Kompozytorów Polskich za Strofy, Emanacje oraz Psalmy Dawida zapewniają Pendereckiemu stypendium zagraniczne. Zakłada też wraz z Piotrem Skrzyneckim
    i Bronisławem Chromym kabaret Piwnicy pod Baranami.

    Wczesna twórczość Krzysztofa Pendereckiego zwinnie wymykała się tradycyjnym kategoriom i formom wyrazu. Jego awangardowe wykorzystanie klasycznego instrumentarium, określane mianem sonoryzmu, brawurowe w swej surowości eksperymenty i skrupulatne dekonstruowanie dotychczasowych oczekiwań względem muzyki poważnej zapewniły autorowi Trenu – ofiarom Hiroszimy miejsce w panteonie największych innowatorów i kompozytorów.

    Przełomem w twórczości kompozytora była Pasja według świętego Łukasza z 1966 roku. Dzieło jednocześnie do bólu współczesne i ortodoksyjne w nawiązaniu do monumentalnej tradycji muzyki sakralnej, pełne nawiązań m.in. do Pasji Jana Sebastiana Bacha czy klasycznych chorałów. Utwór powstał na zamówienie Otto Tomka, redaktora muzycznego Westdeutscher Rundfunk w Kolonii, z okazji 700-lecia katedry w Münster i spotkał się z ogromnym zainteresowaniem międzynarodowej prasy muzycznej. Tym samym, Penderecki zasłynął jako pierwszy twórca bloku wschodniego, który powziął się podjęcia tematyki sakralnej na tak wielką skalę.

    Penderecki odchodzi w latach 70. od kompozycji sonorystycznych, decydując się na przystępniejsze, tonalne kompozycje. Spotyka się to z zarzutami „zdrady awangardy” i pójściem na łatwiznę. Można jednak w tym zwrocie od awangardowego elitaryzmu do, jak ujął to Kisielewski, socrealizmu liturgicznego dojrzeć przyjęcie przez Pendereckiego tożsamości „twórcy wspólnoty”. Tę przemianę uosabia Polskie Requiem z 1984 roku, którego poszczególne części dedykowane były wybranym przez autora postaciom polskiego mitu narodowego: powstańcom warszawskim, ofiarom zbrodni katyńskiej, Lechowi Wałęsie czy Maksymilianowi Marii Kolbemu.

    Nie sposób jednak uznać Pendereckiego za twórcę „posągowego”, spoglądającego z góry, ze swojego cokołu i spoczywającego na laurach swojego dorobku. Twórczość kompozytora przecina wiele płaszczyzn i krzyżuje się z muzyką najnowszą. W 2012 roku świat ujrzała wspólna płyta Krzysztofa Pendereckiego i Johnny’ego Greenwooda, gitarzysty Radiohead i stałego kompozytora muzyki do filmów Paula Thomasa Andersona. Rok wcześniej miał też miejsce wspólny koncert Pendereckiego, Greenwooda i Aphex Twina, z którego reportaż można zobaczyć tu:

    https://ninateka.pl/film/penderecki-reloaded

    Krzysztof Penderecki zmarł 29 marca 2020 roku. Jego prochy spoczęły w bazylice św. Floriana w Krakowie. Z okazji rocznicy śmierci artysty, Instytut Adama Mickiewicza przygotował Ogród Pendereckiego, wirtualną przestrzeń poświęconą artyście, pełną muzyki, filmów i tekstów dedykowanych tej wybitnej postaci.

    “Ogród to miejsce. Tak właśnie myślimy o tym projekcie. Nie strona, nie portal, tylko miejsce spotkania z Krzysztofem Pendereckim i z tymi, których inspirował. Z jego twórczością i pasją. To przestrzeń do poszerzenia swojej wiedzy i wrażliwości artystycznej, ale też miejsce wytchnienia. Odbiorcy mogą sprawdzić, co łączy „Dies irae” Pendereckiegoz “Guerniką” Picassa, posłuchać koncertu w amfiteatrze, poznać gatunki drzew w ogrodzie w Lusławicach, a w przyszłości <<spacerować>> w ogrodowym labiryncie” – mówi Barbara Krzeska, zastępca dyrektora Instytutu Adama Mickiewicza.

    O godzinie 20:00 29 marca 2021 r. odbył się koncert poświęcony mistrzowi, którego transmisję obejrzeć można na: https://pendereckisgarden.pl/en/the-amphitheatre

    Autor : Marzena Gajewska

    Materiały udostępnione za zgodą instytucji

    ZOSTAW ODPOWIEDŹ

    Proszę wpisać swój komentarz!
    Proszę podać swoje imię tutaj

    Najnowsze

    Nieznana historia warszawskiej Pragi

    Praga należy do najciekawszych i najchętniej odwiedzanych przez turystów rejonów Warszawy. Ma swoją własną historię i tożsamość. Nie wszyscy...

    Zobacz także

    Skip to content